L.M. Montgomery – Pat ze Srebrnego Gaju
(Nasza Księgarnia, Warszawa 1993)
L.M. Montgomery – Miłość Pat
(Nasza Księgarnia, Warszawa 1993)
„Pat…” ma tyle rzuconych mimochodem „uwag” religijnych (czytaj: bzdur i zabobonów), że aż zaczynam podejrzewać niezbyt rozwiniętą intelektualnie pod względem teologicznym autorkę o jakieś wyżywanie się za własne nie całkiem udane małżeństwo z pastorem. Chociaż z drugiej strony wiele tych miałkości czy wręcz obrzydliwości (szacunek dla diabła i niezwykle lekkie go traktowanie) mogło istotnie być udziałem całego środowiska, w którym egzystowała, więc być może dokucza mi coś, co stanowi po prostu całkiem wierny portret kanadyjskiej wspólnoty (a szczerze wierzę, że jej członkowie chętnie przekreślali człowieka dlatego, że raz publicznie zapłakał, przez co umarł jako pogardzany stary kawaler). Trzeba też wziąć poprawkę na to, jak płytkie są u pisarki miłość i nienawiść (w stylu – „życzyłam ci męża, który by cię tłukł, bo nie chciałaś iść z nami na zabawę”), a wiara jest co najwyżej obyczajem na poziomie wkładania odpowiedniego kapelusza. Niemniej, głupota zawsze zasmuca, zwłaszcza gdy prezentowana jest tak lekko i beztrosko.
Ale to nie jedyny powód, dla którego trudno mi polecić historię Patrycji. Tak jak w „Janie ze Wzgórza Latarni” wyraźnie wyczuwało się już zmęczenie własnym sukcesem, tak tu powtarzają się wątki i sytuacje znane z innych książek Montgomery, ale jeszcze, JESZCZE jest niezły potencjał. I to właśnie jego zmarnowanie tak bardzo doskwiera.
Bo wreszcie bohaterka nie jest sierotą z ambicjami czy też pisarką – ma sporą rodzinę, mieszka w pięknym otoczeniu i jest od zarania szczęśliwa. I właśnie to szczęście powoduje u niej lęk przed wszelkimi zmianami i nadmierną miłość do miejsca, dla którego gotowa jest zostać starą panną (pomimo dzikich tłumów wielbicieli!) i nie mieć żadnych pragnień poza byciem gospodynią i bronieniem wyidealizowanego domu w tak nienaruszonym stanie, jak to tylko możliwe.
Tak, z tego mógł być świetny chleb! Ale jesteśmy u Montgomery, więc – niestety – od początku wiemy, jak wszystko się skończy, i że od bajkowego happy endu będzie można dostać przecukrzenia. Wszystkie dramaty rozpływają się i nic nie znaczą, bo Pat traci najukochańszy Srebrny Gaj w ogniu, ale natychmiast uzmysławia sobie, że namiętnie kocha przyjaciela z dzieciństwa, który marzył o poślubieniu jej od pierwszego wejrzenia, a który już zbudował jej dom jak ze snu w cudownym zakątku, gdzie zabierze ją niczym książę do zaczarowanego zamku. Bueee…
